Ayçiçeği ve pamukta artan maliyetlere rağmen fiyatlar 2021 yılının altında kalınca Türkiye genelinde çiftçi buğday ve diğer tahıl ürünlerine yöneldi. Bazı bölgelerde buğday ekimine kayışın yüzde 30’lara ulaştığı tahmin ediliyor. Özellikle Gaziantep ve Şanlıurfa bölgelerinde makarnalık ve ekmeklik budaya yöneliş yüzde 25-30’lara ulaşmış durumda.

Pamuk,  mısır ve ayçiçekyağı hasadının ardından bu ürünlerin fiyatlarında yurt içinde ve yurt dışında düşüş yaşanması çiftçiyi bu ürünlerden uzaklaştırdı. Özellikle pamuk fiyatlarında yaşanan şok düşük pamuk ekim alanlarından yüzde 20’ye yakın kısmının özellikle buğday ekimine yöneldiği belirtiliyor. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) Kasım 2022 Fenolojik Değerlendirme- Saha Araştırma Raporu da bunu doğruluyor. TMO’nun raporuna göre yedi bölgeden de alternatif ürünlerden buğday ve hububata yönelme olduğu belirtiliyor.

Rapora göre bu yıl ülke genelinde pamuk, yağlık ayçiçeği ve haşhaş ekili alanların geçen yıla göre azalacağı bu alanların büyük kısmına buğday ve arpa ekildiği/ekileceği öngörülmektedir. Sahada yapılan gözlemler, üretici ve STK’lar ile yapılan görüşmelerle yapılan incelemeler dikkate alındığında bu yıl ülke genelinde TMO’nun uyguladığı yerinde alım politikasının da katkılarıyla diğer ürünlerden hububata geçişler olduğu dolayısıyla hububat ekilen alanlarda artış olduğu tespit edilmiş. Ayrıca bu yıl sertifikalı tohum ve gübre kullanımında geçen yıla göre artış olduğu gözlenmiş.

TMO’nun raporuna doğrulayan bir tespiti de geçen hafta sohbet etme imkanı bulduğumuz Doruk Un Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Gürsel Erbap yaptı. Erbap, teşvikler, bakanlık destekleri, alım garantileri ile birlikte üreticinin yerli tohum seferberliği içinde olduğunu özellikle buğday üretimine yönelik büyük bir talep olduğunu söyledi. Buğdaya çiftçinin bu ilgisinin devam etmesi halinde un ihracatı için yurt dışından ithal etmek zorunda oldukları buğdayları yurt içinden temin etme şanslarının artacağını sektörün ülkeye daha fazla döviz kazandıracağını ifade etti.

Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) Merkez ve Taşra teşkilatı teknik personelinin sahadan birebir gözlem, meterolojik veri ve teknik bilgilerle hazırladığı "Fenolojik Değerlendirme – Hububatta Yağış, Ekiliş ve Gelişim Analizi (Kasım 2022 Değerlendirmesi)" Kurumun internet sayfasından açıklandı.

TÜM BÖLGELERDE BUĞDAY EKİMİ ARTTI

2022/23 Sezonu Hububat Bitki Gelişimi Değerlendirmesi kısmında ise Türkiye geneli Kasım ayı yağışları; normalin altında, geçen yıl yağışları civarında gerçekleştiği ifade edildi. 1 Ekim- 30 Kasım 2022 kümülatif (2 aylık) dönemde ise yağışlarda normaline göre %29 azalma olduğuna dikkat çekilen bölümde bu seneki kümülatif yağışların geçen yıl seviyelerinde olduğu vurgulandı.

Rapora göre kışlık hububat ekilişleri Kasım ayı sonu itibariyle ülke genelinde yüzde 80 tamamlanmış. Geçen yıl aynı dönemde yüzde 90 oranında ekim yapılmıştı. Ekilişler Doğu Anadolu Bölgesi dışındaki bölgelerde özellikle pamuk, ikinci ürün mısır ve şekerpancarı hasadı yapılan alanlarda devam etmekte olup Ocak ayı başında tamamlanması bekleniyor.

Kışlık ekilişlerin devam etmesine rağmen sahadaki gözlemlere göre hububat özellikle buğday ve arpa ekimine yönelme olduğuna dikkat çekilen raporda yer alan bölgesel bazdaki değerlendirme şöyle:

* İç Anadolu Bölgesi’nde mısır ekili alanlardan hububata,

* Marmara Bölgesi’nde (özellikle Balıkesir’de) ayçiçeği, kanola ve haşhaştan buğdaya,

* Akdeniz Bölgesi’nde ayçiçeği, pamuk ve mısır ekili alanlardan buğdaya,

* Karadeniz Bölgesi’nde ayçiçeğinden buğday ve arpaya,

* Ege Bölgesi’nde mısır, yağlık ayçiçeği ile haşhaş ekiminden hububata,

* Doğu Anadolu Bölgesi’nde yem bitkilerinden hububata,

* Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde pamuk ekili alanlardan hububata geçiş öngörülmektedir.