S&P Global Commodity Insights’ta yayımlanan analize göre, küresel buğday piyasalarında fiyatlar düşüş eğilimi gösteriyor. Ancak, özellikle Karadeniz’in önde gelen ihracatçı ülkelerinde tedarik, kalite ve lojistik konusundaki temel endişeler devam ediyor ve bu arz riskleri, fiyatların daha fazla gerilemesini sınırlayabilir.
Platts Buğday Endeksi (Milling Wheat Marker-MWM), 5 Ağustos itibarıyla 238 $/ton seviyesine gerileyerek, 24 Temmuz’dan bu yana %1,24 oranında düşüş kaydetti. S&P Global Commodity Insights’ta yayınlanan analize göre bu, temmuz ayında başlayan yeni sezonun ilk fiyat düşüşü oldu. Düşüşün temel nedeni zayıflayan talep olarak gösterilirken, Rusya ve Ukrayna’daki kalite ve lojistik sorunlarının fiyatların kısa vadede daha fazla gerilemesini sınırlayabileceği belirtildi.
Haziran ayında başlatılan Platts Buğday Endeksi, Karadeniz bölgesindeki en rekabetçi günlük FOB buğday fiyatlarına göre hesaplanıyor. Endekste Rusya 12.5% protein, Ukrayna 11.5% protein ve CVB 12.5% protein buğday teklifleri yer alıyor. Temmuz ayındaki hasat başlangıcından bu yana endeks, Rusya menşeli 12.5% proteinli buğdayla başa baş fiyat seviyesinde seyrediyor.
GÜNEY RUSYA’DA VERİM SORUNLARI, ÇİFTÇİDE SATIŞ İSTEKSİZLİĞİ
Vivian Iroanya imzalı analizde, düşük stok seviyeleri, hasat gecikmeleri ve düşük verimler gibi nedenlerin fiyatların daha fazla gerilemesini engellediği ifade ediliyor. SovEcon verilerine göre:
- Stavropol bölgesinde verimler %21 artarak 4,5 ton/hektar ile rekor seviyeye ulaştı.
- Rostov ise 2013’ten bu yana en düşük seviye olan 2,6 ton/hektar ile %26’lık düşüş yaşadı.
- Krasnodar’da ise verim %29 düşüşle 4,6 ton/hektar oldu ve 2012'den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Bu düşüşlerin temel nedeni olarak haziran ayındaki kuraklık gösteriliyor.
Lojistik sorunlara da değinilen analizde bir Rus buğday satıcısının, “İyi kaliteli buğdayı limanlara ulaştırmakta ciddi sıkıntılar var,” sözlerine yer veriliyor. Diğer bir satıcıya göre ise Rus çiftçiler satış yapma konusunda isteksiz; ihracatçılardan gelecek daha yüksek CPT (taşeron teslim) tekliflerini bekliyorlar. Şu anda CPT 12.5% buğday fiyatı 212 $/ton (17.000 ruble/ton) seviyesinde işlem görüyor. Bir ihracatçı ise, “Rusya içinde fiyatların biraz daha düşmesini bekliyorum,” yorumunu yapıyor.
ALICILAR DAHA FAZLA DÜŞÜŞ BEKLİYOR
Tüm bu arz endişelerine rağmen, bazı alıcılar fiyatların daha da düşmesini bekliyor. Özellikle Rusya’nın merkez ve Volga bölgelerinden gelecek yeni hasatla birlikte, 230 $/ton seviyesinin Eylül ayında mümkün olabileceği düşünülüyor.
31 Temmuz itibarıyla yeni sezonda:
- Rusya 30 milyon ton buğday hasat etti.
- Ukrayna ise 11,4 milyon ton hasat yaptı. Ortalama verim 3,7 ton/ha oldu (geçen yıl bu rakam 4,4 ton/ha idi).
Temmuz ayında Platts Buğday Endeksi ortalama 233,21 $/ton olarak gerçekleşti. Rusya 12.5% proteinli buğday bu dönemde parite seviyesini korudu. Ukrayna 11.5% proteinli buğday ise temmuzda 6,4 $/ton indirimli işlem görürken, ağustos başında bu fark -3 $/ton seviyesine kadar daraldı. Bu daralma, düşük verim ve yüksek CPT fiyatlarından kaynaklandı.
Ülkede kalite sorunları da öne çıkıyor. Ukrayna’nın batı ve merkezi bölgelerinde buğday kalitesinin bozulduğu bildiriliyor.
TÜRKİYE’NİN UN İHRACATI BASKI ALTINDA
Haberde, Türkiye’ye dair de değerlendirmeler var. Türkiye’nin un ihracatının baskı altında olduğu aktarılan analizde, “Zayıflayan talebe ek olarak, dünyanın en büyük un ihracatçısı olan Türkiye, un ihracatında çeşitli zorluklarla karşı karşıya. Irak’tan yapılan ithalatın azalması bu durumu etkileyen başlıca etkenlerden biri. Irak, yerli buğday ve un üretimini sübvansiyonlar ve daha sıkı ithalat düzenlemeleriyle destekliyor. Bu durum Türkiye'nin ihracatını doğrudan etkiliyor. Buna ek olarak, un ihracatçıları, Türkiye’nin yüksek yerel üretim maliyetleriyle ve Güney Sudan gibi ülkelerde uygulanan yüksek ithalat vergileriyle mücadele ediyor,” deniliyor. Platts, 5 Ağustos itibarıyla Türkiye için CIF teslim 12,5% proteinli buğdayın fiyatını, %2,5 düşüşle 233 $/ton olarak değerlendirdi.
BUĞDAY PİYASALARINDA SON DURUM
Analizde, bazı buğday ihracatçısı ülkelerdeki son gelişmelere de yer veriliyor. Buna göre;
- Romanya'da çiftçiler bu sezon 12 ila 13 milyon ton arasında buğday hasat etti ve bu ürünlerin %90’ından fazlasının 12,5% protein kriterini karşılaması bekleniyor.
- Romanya-Bulgaristan menşeli buğday (CVB 12.5%), temmuz ayında Platts Buğday Endeksi’ne göre ortalama 3,80 $/ton primle işlem gördü. Buna karşılık, 11,5% proteinli düşük kalite buğday ise 1,70 $/ton düşük fiyatla satıldı.
- Fransa menşeli ekmeklik buğday (Rouen çıkışlı), temmuz ayında Platts Buğday Endeksi’ne kıyasla 1,80 $/ton düşük fiyatla işlem görmeye devam etti. Bu durum, hasat dönemi koşulları ve Kuzey Afrika'dan gelen istikrarlı talep ile açıklanıyor.
- Avustralya Premium Beyaz buğdayı, Platts Buğday Endeksi’ne kıyasla 26,20 $/ton primle fiyatlandı. Kanada Western Red Spring (CWRS) buğdayı ise 13.5% protein içeriğiyle 34,77 $/ton primle işlem gördü.