Suriye’de 10 yıldır devam eden çatışmalar nedeniyle tarım sisteminin zarar görmesi, küçük çiftçilerin buğday ve diğer tahılları ekmek için tohum bulmalarını zorlaştırıyor. İç savaş öncesinde, Tohum Çoğaltma Genel Müdürlüğü (GOSM) her yıl 300 bin tonluk sertifikalı buğday tohumunu ülke genelindeki çiftçilere dağıtıyordu. Bugün ise sadece 50 bin ton tohum dağıtılabiliyor. Bu miktar, ülkede buğday yetiştirilmesi planlanan 1,8 milyon hektarlık alanın yalnızca yüzde 15’ine yetiyor. Geri kalan topraklar için çiftçilerin kendi sakladıkları tohumluk buğdayı kullanmaları ya da yerel piyasadan bir şekilde tohum tedarik etmeleri gerekiyor.
BM Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Küçük Çiftçileri Destekleme Programı, küçük çiftçilerin kaliteli tohuma ulaşmaları için stratejik çözümler geliştirilmesi üzerinde çalışıyor. FAO’nun Suriye birimi, kuruluşun genel merkezinde faaliyet gösteren Tohum Güvenliği Ekibi ile ortak bir çalışma yaparak Suriye için Tohum Güvenliği Değerlendirmesi adlı bir rapor hazırladı. Bunun için ülkenin yedi vilayetindeki tahıl üreticileriyle mülakatlar yapılarak tohumun kalitesi ve yeterli miktarda bulunup bulunmadığı ortaya konulmaya çalışıldı.
Rapora göre, değerlendirmede şu bulgular öne çıktı:
• GOSM sertifikalı tohumluk buğdayda önemli bir kaynak olsa da çiftçiler ihtiyaçlarının yarısını başka kaynaklardan karşılamak zorunda kalıyor.
• Buğday, arpa ve baklagiller gibi önemli ürünlerde önemli tohum kaynaklarından biri gayriresmi yerel pazarlar.
• Çiftçilerin yüzde yirmisi, imkansızlıklardan dolayı gerektiği kadar tohum ekemiyor. Ayrıca sulama, tarım ilaçları ve gübre tedariki konusunda da sıkıntı yaşıyorlar.
• Tohum, çiftçiler için önemli bir harcama kalemi. Tohum maliyetinin toplam harcamalara oranı yağmurla sulanan ve sulu tarımla elde edilen ürünler arasında değişecek şekilde 1/6 ila 1/3 oranında hesaplanıyor.
FAO Tohum Güvenliği Değerlendirmesi’nde yerel pazarların ve Suriyeli çiftçilerin desteklenmesi üzerinde de duruldu. Raporda; çiftçilere tohum desteği verilmesi, küçük çiftçilerin tohuma ve diğer girdilere erişiminin kolaylaştırılması, kalite ve çeşitliliğin artırılması adına gayriresmi pazarlarla işbirliği yapılması, araştırma sistemlerini güçlendirerek yeni tohum çeşitlerinin elde edilmesinin kolaylaştırılması ve çiftçilerin taleplerini aktarmaları için daha iyi bağlantılar kurulması gibi öneriler sıralandı.