Avrupa Birliği ülkelerinde ekstrem hava şartları buğday üretimini vururken, diğer yerlerde ise bereketli hasatlar söz konusu. Bu durum, global buğday ticaret rotalarını alt üst etti.

Buğday ticareti liderliğinde Avrupa Birliği’nin rakibi olan Rusya bu yıl yeniden en büyük ihracatçı olacak. AB ise kuraklık ve selin vurduğu üretimden dolayı bu sezon üçüncü sıraya gerileyecek.

Diğer önemli ihracatçılarda ise çok farklı bir durum söz konusu. Kanada bu sezon rekor miktarda sevkiyata hazırlanıyor. Avustralya da son dört yılın en büyük ihracatını yapacak.

ABD Tarım Bakanlığı (USDA) verilerine göre Rusya yine bir numaralı ihracatçı olacak. Chicago merkezli danışmanlık şirketi AgResource’un Başkanı Dan Basse, bu kadar çok sayıda üretici varken, üretim boşluğunu dolduracak ülkelerin mutlaka olacağını vurguluyor.

Rusya’da beklenen artışa rağmen, buğday üretiminin AB, Kazakistan ve Türkiye’de azalacak olmasından dolayı global buğday üretiminin azalacağı tahmin ediliyor.

Avrupa Birliği’nde yemlik buğday tüketimindeki azalmadan dolayı global tüketim de azalacak. Ancak global buğday ticareti Pakistan’dan gelen talep sayesinde güç kazanıyor.

Avrupa Birliği’nden yapılacak ihracat azalsa da Rusya, Ukrayna ve ABD’den yapılacak sevkiyatlarla bu açık fazlasıyla telafi edilecek.

KUZEY AFRİKA EN ÇOK BUĞDAY İTHAL EDEN BÖLGE OLACAK

USDA tarafından yayınlanan son rapora göre, Kuzey Afrika son üç yıldır ilk kez en çok buğday ithal eden bölge olacak. Bu bölgede artan talep ve azalan üretimden dolayı ithalatta rekor bekleniyor.

Dünyanın bir numaralı buğday ithalatçısı olan Mısır, 2020/21 döneminde 13 milyon tonluk ithalat yapacak. Mısır hükümeti, 2019/20 döneminde de COVID-19 pandemisi sırasında stok yapma ihtiyacı hissettiğinden dolayı yine yüksek miktarda ithalat yapmıştı.

En büyük dördüncü ithalatçı olan Cezayir ise 7 milyon ton buğday alacak. Kuraklık sebebiyle buğday üretimi büyük ölçüde düşen Fas ise bu yıl gümrüksüz buğday ithalatına izin verdi.

Fas’ın 6,2 milyon tonluk buğday ithalatı ile rekor kırması bekleniyor. Tunus ve Libya’nın buğday ithalatında önemli bir değişiklik beklenmiyor.

Buğday ithalatında Ortadoğu ve Kuzey Afrika geçmişten bu yana öne çıkıyor. Ancak son on yılda Güneydoğu Asya ve Sahra Altı Afrika’nın ithalatı da önemli ölçüde arttı.

2018/19 döneminde en çok buğday ithalatı eden bölge olan Güneydoğu Asya’da yemlik buğdaya olan talebin azalmasıyla buğday ithalatı düşmüştü.

2019/20 döneminde buğday ithalatının liderliği, Türkiye ve İran’dan gelen güçlü talep sayesinde Ortadoğu’ya geçti. Ancak bu yıl Kuzey Afrika bir kez daha liderliği ele geçirdi.

En önemli ihracatçıların durumlarına kısaca göz atalım.

AVUSTRALYA AB’nin boşluğunu Avustralya’nın dolduracağı yönündeki beklentiler güç kazandı. Yıllar süren kuraklığın ardından gelen yağmurlar ve Çin ile ticaret anlaşmazlığından dolayı üreticilerin arpadan buğdaya geçiş yapması sayesinde, bu yılki buğday üretiminin bir önceki yıla göre %76 artarak 26,7 milyon tona yükseleceği tahmin ediliyor.

Bazı analistlere göre, Avustralya’da buğday üretimi 30 milyon tonu bulabilir. Rekoltenin böylesine yüksek olması durumunda, Avustralya buğdayının Güneydoğu Asya’daki hakimiyeti yeninden elde edebileceği belirtiliyor. Avustralya, kuraklık öncesinde dünyanın en büyük dört buğday ihracatçısından biriydi.

RUSYA Rusya’da tüm zamanların en büyük ikinci buğday rekoltesi bekleniyor. Rusya zaten 100’ü aşkın ülkeye buğday satıyor ve en önemli pazar olan Mısır’da Romanya ve Fransa gibi rakiplerini geride bırakması bekleniyor.

USDA’nın tahminlerine göre Rusya’nın buğday ihracatı %10 oranında artacak. Ancak hasat mevsiminin bu yıl geç başlaması ve ilk hasat bölgelerindeki verimin düşük olmasından dolayı ihracat henüz ivme kazanamadı. Rusya’nın daha çok Kuzey Afrika ve Ortadoğu’ya satış yapmasından dolayı, Asya pazarında Avustralya’nın daha güçlü olması bekleniyor.

KUZEY AMERİKA Kanada’da elde edilen bereketli hasat sayesinde, 1990 yılındaki ihracat rekorunun kırılması bekleniyor. Böylece Kanada buğdayının Güneydoğu Asya’da Avustralya ile rekabet etmesi mümkün olacak.

Strategie Grains şirketine göre, yüksek üretim beklentisi kısa dönemli fiyatlar üzerinde baskı oluşturuyor. Amerikan buğdayının Çin’e satışı, dolar kurunun düşük olması sayesinde tırmandı. ABD’den yapılan toplam buğday sevkiyatı fazla değişmese de bu sezon AB’den yapılacak satışları geçecek.

AVRUPA BİRLİĞİ Bölgenin en büyük buğday üreticisi Fransa, Cezayir gibi pazarlara satış yapmaya devam ediyor. Bunun yanında, geçtiğimiz yıl önemli bir müşteri olarak ortaya çıkan Çin’e sevkiyatlar sürüyor.

Ancak düşük rekolte nedeniyle Fransa’nın buğday ihracatı bu sezon yarı yarıya düşebilir. Polonya ve Baltık ülkeleri ise bu açığı kısmen kapatabilir.