“Un üreticilerinin fırsatlara ve risklere hazır olmasını sağlamaya yönelik etkin kısa ve uzun vadeli planlama yaklaşımı oluşturmaya ihtiyaç vardır. Önde gelen tüketici ürünleri ve üretim şirketlerinde yaygın olarak kullanılan S&OP (Satış ve Operasyon Planlama) ve S&OE (Satış ve Operasyon Uygulama) adlı kanıtlanmış konseptler vardır. Değirmencilik sektörü ise hala S&OP ve S&OE süreçlerini benimseme aşamasındadır…Dijital bir S&OP ve S&OE, çok daha iyi, uzun vadeli görünürlük sağlayabilir, uçtan uca dinamik iş planlamasına olanak tanır ve operasyonel verimliliği ve etkinliği önemli ölçüde artırabilir.”

Değirmencilik sektörü her geçen gün daha da karmaşıklaşmaktadır ve bu nedenle sadece “bugüne, bu haftaya ya da gelecek haftaya” odaklanmak artık yeterli değildir. Uzun vadeli düşünme yetkinliği her zamankinden daha da kritik hale gelmiştir. Etkin, uzun vadeli planlama, özellikle veri analitiği gibi yöntemler ve dijital araçlarla birleştirildiğinde, şirketlerin gelirlerinde önemli faydalar sağladığı gibi, operasyonel verimliliği de artırarak kârlılığı  iyileştirir. Bu nedenle, Dijital S&OP (Satış ve Operasyon Planlama), şirketlerin rekabette bir adım önde olmalarında hayatî bir öneme sahiptir. 

Değirmencilik her zaman olduğundan çok daha karmaşık 

Değirmencilik artık kolaylıkla öngörülebilir bir sektör olmaktan çıkmıştır. Özellikle geçtiğimiz son 5 yılda sektördeki belirsizlikler önemli ölçüde arttı ve pandemi bu durumu iyice pekiştirdi. Bir yandan un talebinde çok hızlı değişimler yaşanırken diğer taraftan tedarik zincirindeki zorluklar beklentilerin çok ötesinde gerçekleşmektedir.

Talep tarafında tüketici tercihleri organik buğday, ata tohumları ve bakliyat gibi daha sağlıklı seçeneklere doğru kaymaktadır. Bir zamanlar büyük oranda buğday ununa dayanan gıda uygulamaları, alternatif tahıl türleri ile yeniden şekillenmektedir. Tüketici tercihlerindeki bu değişime rağmen enflasyon, tüketicileri daha az tüketmeye ve daha düşük fiyatlı seçeneklere yöneltmektedir. Ayrıca Covid-19, tüketimin gerçekleştiği yerlerde (ev içi ve ev dışı) de hızlı değişimleri tetiklemiştir. Son iki yıldaki, tüketim yeri (ev içi ve ev dışı) tercihlerindeki değişimler, un taleplerinde de beklenmedik değişimlere neden olmuştur. 

Bir diğer taraftan, un üretiminde birçok arz sorunu da ortaya çıkmıştır. Tahıl fiyatlarındaki artışlar, buğday tedarik yollarındaki değişiklikler, işgücündeki ve taşımacılıktaki yetersizlikler arz yönündeki problemleri artıran faktörlerdir.

Bütün bu değişiklikler ve zorluklar, kısa vadede ortadan kalkmayacak; tüketici tercihleri değişmeye devam edecek ve tedarik zinciri sorunları çözülmeyecektir. Bu nedenle, un üreticileri için ileri seviye planlama yetkinlikleri geliştirmek büyük önem taşımaktadır. 

Veriye dayalı planlama ile operasyonel verimlilik sağlamak

Un üreticilerinin fırsatlara ve risklere hazır olmasını sağlamaya yönelik etkin kısa ve uzun vadeli planlama yaklaşımı oluşturmaya ihtiyaç vardır. Önde gelen tüketici ürünleri ve üretim şirketlerinde yaygın olarak kullanılan S&OP (Satış ve Operasyon Planlama) ve S&OE (Satış ve Operasyon Uygulama) adlı kanıtlanmış konseptler vardır. Değirmencilik sektörü ise hala S&OP ve S&OE süreçlerini benimseme aşamasındadır. S&OP uygulayan birçok un üreticisi henüz veriyi ve bilgiyi yeterince etkin bir şekilde kullanmamaktadır; bu nedenle, planlama uzun vadeli problemleri çözmeye ve senaryo analizlerine odaklanmak yerine önümüzdeki 2-3 aylık döneme odaklanabilmektedir. 

Günümüzde, halihazırda S&OP ve S&OE’yi benimsemiş lider şirketler, veri ve analitik odaklı teknolojilerle S&OP ve S&OE süreçlerini dijitalleştirmeye odaklanmaktadır. Dijital bir S&OP ve S&OE, çok daha iyi, uzun vadeli görünürlük sağlayabilir, uçtan uca dinamik iş planlamasına olanak tanır ve operasyonel verimliliği ve etkinliği önemli ölçüde artırabilir.

Başarılı dijital S&OP ve S&OE süreçleri iş sonuçlarına da pozitif bir etki yapar. S&OP’nin bütün odağı uzun vadeli planlamadır

S&OP (Satış ve Operasyon Planlama), işletmelerin düşünme, planlama ve karar alma biçimlerinde ciddi bir değişim gerektirir. S&OP, uzun vadeye odaklanan (3 - 18/24 ay arası) ve aylık olarak tekrar eden bir süreçtir. S&OP ay içinde birbirini takip eden 4 ana toplantıyla gerçekleşir: (1) talep planlama, (2) tedarik planlama, (3) finansal planlama ve yönetim toplantısı hazırlık ve (4) yönetim toplantısı. Bu toplantıların her birinde, pazar, rekabet ve müşteriler hakkında gerçeklere ve rakamlara dayalı tartışmalar yapılır. Pazar beklentilerine bağlı olarak, neyin, ne zaman ve nerede üretileceğini optimize etmeye yönelik farklı senaryolar değerlendirilir ve tedarik planları hazırlanır. Talep ve arzı karşılaştıran yönetim ekipleri, hangi ürün kategorilerine ve müşteri segmentlerine öncelik verileceğini değerlendirir, hedef ve gerçekleşen arasındaki farklara ve gelecekteki risklere yönelik aksiyonları tartışır ve hayata geçirilmesi için kararlar alır.

S&OE, plandan sapmalarda ortaya çıkacak karmaşıklıkları önler

S&OE (Satış ve Operasyon Uygulama), farklı fonksiyonlardan takımların satış tahmini, müşteri siparişi, tedarik, üretim ve nakliye planlarındaki değişiklikleri ve farklılıkları tartıştığı kısa vadeli (0-8 hafta), haftalık olarak tekrar eden bir süreçtir. S&OE, şirketlerin anlık çözümler üretmek yerine proaktif olabilmeleri için kısa vadeli problemleri belirlemeyi ve proaktif olarak planlamayı amaçlar.

Dijital S&OP iyi planlamanın yaratacağı değeri en üst düzeye çıkarır 

Etkinleştirildiğinde somut faydalar sağlar. Manuel olarak farklı senaryolara dayalı uzun vadeli planlama yapmak, olgun ve oturmuş sektörlerde bile zorludur. Her ay, gerekli veri ve teknoloji olmadan S&OP süreçlerini manuel olarak hayata geçirmek takımlar için oldukça zahmetli olabilir. 

Uzun vadeli planlama yaparken, işletmelerin pazar ihtiyaçlarına cevap verebilmek için çevik olmaları gerekir. Günümüzün karmaşık iş ortamında, yalnızca çevik şirketler başarılı olabilir ve operasyonlarında etkili olmaya devam edebilir. Çeviklik, planlama için gerçek zamanlı görünürlük ve karar almayı destekleyen araçlarla sağlanabilir.

Dijitalleştirilmiş bir S&OP, en azından 4 temel bileşenini teknoloji ile desteklemelidir 

 1. Talep Tahmini: Şirketler, geçmişe yönelik veri analizi yapmak, pazarı etkileyen faktörleri belirlemek ve etkisini ölçmek ve uzun vadeli talebi tahmin etmek için analitik yetkinliklere ihtiyaç duyar. Yapay zekaya dayalı algoritmalar, geçmiş verilerden öğrenerek ve satış ekiplerinden alınan içgörülerle daha da geliştirilmiş veri odaklı tahminleri mümkün kılacaktır. 

2. Dijital Olarak Etkinleştirilmiş Ağ Planlaması: Birden fazla ve farklı yetkinliklere sahip üretim tesisi ve depoları olan şirketler için talebin en optimum şekilde dağıtılması manuel bir yaklaşımla neredeyse imkansızdır. Ağ planlama araçları, işletmelerin tedarik zinciri yetkinliklerinin dijital olarak haritalandırılmasını ve aldıkları kararların etkilerini, uygulamaya geçmeden önce saptamayı sağlar. 

3. Senaryo Planlama: Senaryolar, S&OP’nin en değerli öğelerinden biridir. Yönetim ekipleri kararlarının karlılığa etkilerini, pazar koşulları ve arz potansiyelini dikkate alarak görmelidirler. Farklı ticari kararlar, farklı talep senaryolarına neden olur ve her talep senaryosunun ayrı bir arz karşılığı vardır. Ekipler, karar verme sürecini desteklemek ve sonuçları optimize etmek için teknoloji destekli senaryo planlama yeteneklerine ihtiyaç duyar. 

4. Gerçek Zamanlı Görünürlük ve Tedarik Yönetimi: Planlama çalışmaları güncel KPI (anahtar performans göstergeleri) sonuçlarıyla desteklenmelidir.  Ekipler, işletmenin nasıl performans gösterdiğini ve düşük performans olan alanlardaki ana problemleri bilmeden bilinçli kararlar alamazlar. Birçok şirkette, veri eksikliği, veri kalitesindeki ve veriye erişimdeki sorunlar S&OP’nin hedeflenen değeri üretmesini engellemektedir. Uçtan uca tedarik zinciri planlamasına destek olan araçlar, şirketlerin gerçek sonuçlarını anlık olarak izlemesini, analiz etmesini ve planlama için ilgili, yüksek kalitede verileri toplamasını sağlar. 

Dijital S&OP’yi uygulamak şirketler için bir yolculuktur

S&OP’de hedeflenen ideal noktaya ulaşmak, yöneticilerin süreci sahiplenmesini, ekiplerin zaman ve çaba harcamasını ve yeni yetkinlikler geliştirmesini gerektirir:

1. Yönetimin süreci sahiplenmesi başarının olmazsa olmazıdır. Hiçbir S&OP, üst yönetimin desteği ve sürece aktif katılımı olmadan işlemez. Bu nedenle yöneticilerin desteği ve ekiplere rol model olması çok önemlidir. Liderler tartışmaları yönlendirmeli, ekiplere rehberlik etmek için zorlayıcı sorular sormalı ve ekiplerin zorluklara farklı perspektiflerden bakmalarına yardımcı olmalıdır.

2. S&OP davranış değişikliği gerektirir. S&OP ve S&OE ekiplerinin, uzun vadeli düşünme ve gelecekteki riskleri ve fırsatları proaktif olarak değerlendirme alışkınlığı kazanması zaman gerektirir. Etkin bir değişim yönetimi planı ile S&OP’nin hayata geçirilmesindeki ilerlemeyi ve ekiplerin karşılaştığı zorlukları takip etmek mümkün olabilir.

3. S&OP, tüm ekiplerin katılımını gerektirir. S&OP sürecine dahil olan tüm fonksiyonların bakış açılarını temsil eden (satış, pazarlama, tedarik zinciri, üretim, finans, kalite, satın alma vb.) çekirdek bir takım  oluşturmak çok önemlidir. Bu çekirdek takım, S&OP sürecindeki sorunları önceden belirlemek ve çözümler geliştirmek için kritik öneme sahiptir. 

4. S&OP, yeni yetkinliklerin geliştirilmesini gerektirir. Yüksek kalitede analizler ve rakamlara dayalı karar odaklı tartışmalar yapmak verilerin, sistemlerin ve analitik yöntemlerin etkin kullanımını gerektirir. Takımlara hem teknik hem de analitik becerilerini geliştirmeleri için yeterli destek ve eğitimler sağlanmalıdır.  

Özetle, S&OP’nin hayata geçirilmesi çaba ve odaklanmayı gerektirir; ancak yapılandırılmış ve dijital araçlarla desteklenmiş bir yaklaşımla S&OP önemli faydalar yaratabilir. Bu sayede, şirketler gelecekteki fırsatlar ve riskler hakkında görünürlüğe ve fikir birliğine sahip olur ve operasyonlarını planlarken gelecekteki fırsatları ve riskleri göz önünde bulundururlar – geleceğe hazır bir organizasyon haline gelirler.