Şiddetli yağışların yerel buğday üretimine zarar verdiği Çin, uluslararası tahıl piyasalarında fiyatlar düşükken yüklü miktarlarda alım yapıyor. Buğday tedariki için Avustralya’ya alternatif kaynaklar peşinde olan Çin'in 2023 ithalatının 2022'deki 9,96 milyon tonluk rekorun üzerine çıkarak 12 milyon tona ulaşması bekleniyor. Çin’in, büyük buğday ihracatçısı ülkelerdeki artan iklim risklerini incelediği ve gelecek yıl için hazırlık yaptığı belirtiliyor.
Çin'in bu yıl rekor miktarda buğday ithal etmeye hazırlandığını belirten uzmanlar, yağmurun yerel mahsule verdiği zarar ve ihracatçı ülkelerdeki kurak hava endişelerinin Pekin'in fiyatlar düşükken alım yapma iştahını körüklediğini ifade ediyor. Çin'in yoğun alımlarının, bu yıl Chicago vadeli işlemler bazında dörtte birden fazla düşen küresel buğday fiyatlarını destekleyebileceği öngörülüyor.
Yılın başlarında Avustralya buğdayına yönelik artan talebi takiben, Çin hükümeti eylül ve ekim aylarında ABD, Kanada ve Fransa gibi diğer önemli tahıl ihracatçılarından da büyük miktarlarda alım gerçekleştirdi. Alım furyası, uluslararası buğday fiyatlarının eylül sonunda son üç yılın en düşük seviyesine gerilemesinin ardından geldi. Mevcut durumda, küresel buğday arzının yeterli olduğuna dair beklentiler öne çıksa da, Çin'in artan talebi, Rusya-Ukrayna savaşı ve korumacı ticaret politikaları nedeniyle giderek daha kırılgan hale gelen tahıl tedarik zincirlerine ek bir belirsizlik unsuru katıyor.
Reuters'a konuşan ticaret kaynakları, dünyanın en büyük buğday üreticisi ve tüketicisi olan Çin'in ekim ayında yaklaşık iki milyon ton yeni mahsul Avustralya buğdayı satın aldığını söyledi. Çin'in ayrıca önümüzdeki Aralık-Mart döneminde sevk edilmek üzere eylül ayından bu yana yaklaşık 2,5 milyon ton Fransız buğdayı satın aldığını belirten kaynaklar, bunların yılın bu dönemi için alışılmadık derecede büyük miktarlar olduğuna dikkat çekti.
ÇİN, BUĞDAY İTHALATI İÇİN ALTERNATİF TEDARİKÇİ ARIYOR
Analistler, Çin'in 2023 ithalatının 2022'deki 9,96 milyon tonluk rekorun üzerine çıkarak yaklaşık 12 milyon tona ulaşmasının muhtemel olduğunu ve bu iştahlı alımların 2024'te de devam etmesinin beklendiğini aktarıyor. Konuyla ilgili olarak Bloomberg’e konuşan Sitonia Consulting kurucu ortağı Darin Friedrichs, “Çin'in buğday ithalatı ilerleyen dönemde güçlü olacak ve kesinlikle yıllık kotayı aşacak. Görünüşe göre Çin, Avustralya'dan kolayca ihraç edilebilen tüm ürünleri satın aldı ve şimdi daha uzaklara gitmesi gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Pekin yönetimi, buğday gibi temel gıda maddelerinin ithalatını düzenlemek için kota uyguluyor. Yılda 9,636 milyon ton tahıla %1 gümrük vergisi ile izin veriliyor ve bu tahsisin %90'ı devlet şirketlerine gidiyor. Bu sınırın üzerindeki alımlarda ise gümrük vergisi %65'e yükseliyor. Yıllardır bu kota hiç uygulanmadı. Ancak 2020'de Pekin'in Trump yönetimiyle yaptığı ticaret anlaşmasının ABD'den buğday ithalatını artırmasıyla bu durum değişti. Geçen yıl, Çinli alıcıların hayvan yeminde kullanılan ürünlere alternatif olarak buğdaya yönelmeleri ve Çin vatandaşlarının daha fazla ekmek tüketmesiyle toplam ithalat 9,96 milyon tona ulaşarak rekor kırdı. Çin şu anda dünyanın en büyük ithalatçısı olma yolunda Mısır ile yarışıyor.
Çin'e buğday satan uluslararası bir şirkette çalışan Singapurlu bir tüccar, Reuter’s yaptığı değerlendirmede, “Çin bu yıl mahsul kalitesiyle ilgili sorunlar yaşadı. Çin'in ana buğday tedarikçisi olan Avustralya'da da çok daha küçük bir mahsul olacak. Çinliler, alabildikleri kadar çok ve mümkün olduğunca erken alım yapıyorlar. Özellikle Avustralya'dan tedarik eninde sonunda daralacak.” dedi.
Çin, hasattan hemen önce yağan şiddetli yağmurun ana üretim bölgelerindeki buğdaya zarar vermesinin ardından buğday rekoltesinin bu yıl %0,9 azalarak 134,5 milyon tona gerilediğini ve genişleyen ekim alanlarına rağmen son yedi yılın ilk düşüşünü yaşadığını açıkladı. Çin'in bu yılki hasadının yaklaşık 25 milyon tonu (rekoltenin yaklaşık %20'si) yağmurlardan zarar gördü. Yağmurdan zarar gören buğdayın bir kısmı sadece hayvan yemi olarak kullanılabilecek ya da un haline getirilmeden önce daha kaliteli ithal buğdayla karıştırılabilecek durumda.
Dünyanın en büyük ikinci buğday ihracatçısı olan Avustralya'da buğday üretiminin El Nino hava dalgasının yol açtığı kuraklık nedeniyle geçen sezonki 39,7 milyon tonluk rekor seviyeden 26 milyon tona düşeceği tahmin ediliyor. Rekoltedeki düşüşe rağmen kuru hava daha yüksek protein içeriği sağladığı için bu yıl kalitenin daha iyi olduğu belirtiliyor.
Gümrük verilerine göre Çin'in Ocak-Eylül buğday ithalatı, Avustralya'dan 6,4 milyon ton ve Kanada'dan 1,8 milyon ton olmak üzere geçen yılın aynı dönemine göre %53,6 artışla 10,17 milyon tona yükseldi. Bu rakamlar, ABD'nin yumuşak kırmızı kışlık buğday alımları gibi gelecekte teslim edilmek üzere yapılan siparişleri ise kapsamıyor. Tüccarlar, Pekin'in Avustralya'dan yaptığı yoğun alımların Endonezya ve Japonya gibi rakip ithalatçıları Kuzey Amerika ve Karadeniz bölgesinden alternatifler aramaya zorlayabileceğini söyledi.
ÇİN’İN ALIM İŞTAHI BUĞDAY FİYATLARINI ARTIRIR MI?
Çin'in yüklü miktarda buğday alımlarının küresel buğday fiyatlarını dengelediğini söyleyen Singapurlu bir tahıl tüccarı, Reuters’e, “Ancak Çin'in, ABD'den daha fazla miktarda yüksek kaliteli buğday almaya başlamasıyla fiyatların yükselmesini bekliyoruz, zira Avustralya'daki arz daralacak.” diye konuştu. Tüccarlar ve analistler, Avustralya'daki düşük üretim göz önüne alındığında, Çin'in önümüzdeki aylarda önemli ölçüde daha yüksek miktarlarda Fransız buğdayı ithal edebileceğini belirtiyor. Çin’in buğday ithalatına dair öngörüde bulunan WASDEA Commodities'in ABD'li analisti Jeffrey McPike, “ABD'nin biraz daha bereketli ilkbahar buğdayı mahsulüne sahip olmasıyla birlikte, Çin'in bir miktar ABD ve belki Kanada bahar buğdayı aradığını görmek bizi şaşırtmaz.” dedi. Çin’in 2023'ün ilk sekiz ayındaki buğday ithalatı şimdiden 10 milyon tona ulaşırken, alımların %60'ından fazlası Avustralya'dan yapıldı. Tüccarlar, Çinli alıcıların gelecekteki tedarik için Avustralya'nın yaklaşan hasadını incelediğini ve Kazakistan gibi alternatif kaynaklardaki mahsul koşullarını da izlediğini aktarıyor.
Dünyanın en büyük ikinci kalabalık nüfusuna sahip olan Pekin, 1 milyarı aşan nüfusunun gıda güvenliğini sağlama konusunda her zaman dikkatli hareket ediyor. Çin, özellikle de bir diğer büyük buğday ihracatçısı Ukrayna'daki savaş ve küresel ısınmayla birlikte giderek yaygınlaşan aşırı hava koşullarının rekolte üzerindeki olumsuz etkileri sebebiyle tahıl stoklarını artırmak istiyor.