Dünya genelinde buğday stokları rekor düzeyde. Ancak bu stoklar önde gelen ihracatçıların elinde değil, ithalatçı ülkelerde. Koronavirüsten kaynaklanabilecek arz sıkıntılarıyla karşı karşıya kalmak istemeyen birçok ülke stoklarını güçlendiriyor. Buğday fiyatları artan taleple birlikte son altı yılın en yüksek düzeyinde ve artmaya da devam ediyor. ABD’den Karadeniz’e kadar birçok yerde çiftçiler kuraklıkla mücadele ediyor. Ekim faaliyetlerinin zayıf başlaması piyasanın daha da sıkı olacağına dair endişeleri artıyor. Bu arada ithalatçı ülkeler de stoklarını artıyor. Vadeli işlemler bu yüzden daha da yüksek fiyatlarla yapılıyor. Dünya genelinde buğday stoklar rekor düzeyde. Ancak önde gelen ihracatçıların depolarındaki buğday miktarı son altı yılın en düşük düzeyinde. Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı unvanını yeniden devralmaya hazırlanan Rusya’da gelecek yıl için konulması planlanan ihracat kotası ilan edilmeden önce satışlar hızlanmış durumda. Bu da ülkede demiryolları üzerindeki yükü artırdı ve sevkiyatlarda gecikmeler yaşanıyor. Son 25 yılın en büyük buğday alımına hazırlanan Çin, şimdiden ABD ve Fransa’ya büyük miktarlarda ürün siparişi verdi. Pakistan gibi net ithalatçı olması beklenen ülkelerde de talep artışı söz konusu. Koronavirüsten kaynaklanabilecek arz sıkıntılarıyla karşı karşıya kalmak istemeyen birçok ülke stoklarını güçlendiriyor. Rusya’da kış buğdayı ekiminde rekor seviye beklenirken, dondurucu soğuklar başlamadan önce bitkinin yüzde kaçının kuraklığa rağmen gelişimini sağlayabileceğine dair endişeler söz konusu. 1 Ağustos ile 15 Ekim tarihleri arasında Rostov-on-Don ve Stavropol’a son 30 yılın ortalamasının yüzde 10’u kadar yağış düştü. ABD’de de kış buğdayı ekilen tarlaların yüzde 41’i kuraklıktan etkilenmiş durumda. Bu yüzden de ekim faaliyetlerinde beklenen rakamların yakalanması mümkün olmayabilir.  Doların değerinin düşeceği ve enflasyonun yükseleceği yönündeki beklentilerden dolayı son yedi aydır buğday ve diğer tarımsal emtiaya yapılan yatırımlar arttı. Bu ürünler er ya da geç satılacak olsa da alış ivmesi hâlâ yüksek görünüyor. Tahıl fiyatlarındaki yükseliş, Birleşmiş Milletler’in açıkladığı gıda fiyatlar endekslerinin de son yedi ayın en yüksek düzeyine çıkmasına yol açtı. Bu da koronavirüs salgınından zarar gören ekonomiler üzerindeki olumsuz etkiyi artırma ve açlık krizinden muzdarip ülkeler üzerindeki baskıyı şiddetlendirme riskini barındırıyor.

HÜKUMETLER GIDA GÜVENLİĞİ KONUSUNDA DAHA ENDİŞELİ

Archer Daniels Midland (ADM) CEO’su Juan Luciano, koronavirüs salgınının hükumetlerin gıda güvenliği ile ilgili endişelerini artırdığına dikkat çekti ve ABD menşeli mısır ve soya fasulyesine ilk kez bu kadar yüksek bir talebin söz konusu olduğunu söyledi. Dünya genelinde tedarik zincirlerini alt üst eden salgından dolayı bazı tüketiciler gıda istifliyor. Öte yandan işçilerin hastalanması durumunda gıda işleme operasyonlarının da sekteye uğrayacak olmasından korkuluyor. Şirketin üçüncü çeyrek sonuçlarını açıklayan ADM CEO’su Juan Luciano, “Hükumetlerin gıda güvenliği konusunda artık daha endişeli olduğunu görüyoruz ve tüm dünya için gıda arzının sürdürülmesi önemli bir zorluk olarak karşımıza çıkıyor.” dedi. Tahıl ticareti alanında faaliyet gösteren en büyük şirketler arasında yer alan ADM’nin tepe yöneticisi, ihtiyacından fazla üretim yapan bölgelerle gıda sıkıntısı yaşayanlar arasında köprü rolü üstlendikleri için gıda güvenliği konusunda artan endişelerden yararlanabileceklerini kaydetti. Dünyanın en büyük soya fasulyesi üreticisi Brezilya’nın Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, iç piyasada artan fiyatlardan dolayı soya fasulyesi de dahil olmak üzere temel gıda maddelerini ithal eden ülkeler arasına girmiş durumda. Brezilya, soya fasulyesi stoklarını tüketti ve gıda enflasyonu yaşıyor. Soya fasulyesi üretiminde bu ülkenin rakibi olan Arjantin’de ise para biriminde büyük dalgalanmalar söz konusu ve çiftçiler ellerindeki ürünleri satmaktan kaçınıyor. Bu da ABD’yi başlıca tedarikçi konumuna getiriyor. Luciano’ya göre, uzun yıllar sonra ilk kez hem soya fasulyesi hem de mısır tedarikinde Amerikan ürünlerine bu kadar çok ihtiyaç söz konusu. Dünyanın bir numaralı soya ithalatçısı Çin, ABD’den mısır ve soya alımını yaz ve sonbahar aylarında artırdı. Hayvan yemi için talebin artmasından dolayı Çin hükumetinin milyonlarca ton mısır ithalatına daha izin vermeyi değerlendiriyor. Çin’den gelen yoğun talebe dikkat çeken Luciano, dünya genelinde arzın sıkı olduğunu dile getirdi.