Amerikan Tarım Bakanlığı (USDA)’nın Kasım ayında yayınlanan raporuna göre; 2014/15 sezonunda 1,01 milyar ton olan dünya mısır üretiminin, 2015/16 sezonunda 959 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor. USDA’nın tahminine göre; dünya mısır üretimi 2016/17 sezonunda yükselişe geçerek Ekim ayında 1,03 milyar tona ulaşacağı öngörülmektedir.
Ulusal Hububat Konseyi (IGC)’nin 24 Kasım 2016 tarihinde yayınlanan raporuna göre, 2014/15 sezonunda 1,01 milyar ton olan dünya mısır üretiminin 2015/16 sezonunda ise 977 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. IGC’nin öngörülerine göre, dünya mısır üretimi 2016/17 sezonunun Ekim ayında 1,04’e yükselecek. USDA’nın verileri ile IGC’nin verileri arasında çok fazla fark bulunmuyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’nün verilerine göre, 2012 yılında üretilen mısır miktarı 875,4 milyon olarak gerçekleşti. 2013 yılında ise rekor yükselişle 1 milyar 17 milyon tona yükselen mısır üretimi, 2014 yılında yükselişini sürdürerek 1 milyar 38 milyon ton olarak gerçekleşti.
Dünya mısır tüketiminde ise üretimdeki dalgalanmalara paralel olarak bir hareket söz konusudur. 2014/15 sezonunda 980 milyon ton olan mısır tüketiminin 2015/16 sezonunda 958,5 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor. 2016/17 sezonunda ise tüketimin tekrar yükselişe geçerek 1 milyar 21 milyon tona ulaşacağı öngörülüyor.
Dünya mısır tüketiminde ise USDA’nın tahminleri ile arasında bir miktar fark olduğu göze çarpıyor. IGC’nin raporlarına göre, 2014/15 sezonunda 994 milyon ton olan mısır tüketiminin 2015/16 sezonunda 970 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor. 2016/17 sezonunda ise tüketimin tekrar yükselişe geçerek 1 milyar 26 milyon tona ulaşacağı öngörülüyor. Maalesef FAO’nun verileri günümüze ait değil, en son 2014 yılını kapsamaktadır.
DÜNYA MISIR ÜRETİMİ VE BAŞLICA ÜRETİCİ ÜLKELER
Dünya mısır üretiminde ülkeler itibariyle en yüksek üretim miktarı ABD’ye aittir. Amerikan Tarım Bakanlığı (USDA) verilerine göre; 2014/15 sezonunda 1,01 milyar ton olan dünya mısır üretiminin 361 milyon tonunu ABD karşılamaktadır. ABD’nin 2015/16 sezonu üretim miktarının ise 16 milyon tonluk düşüşle 345 milyon tona gerileyeceği tahmin ediliyor. ABD’nin 2016/17 sezonunda ise 386,7 milyon ton mısır üretimi yapacağı öngörülmektedir. Mısır üretiminde ABD’nin ardından ikinci sırada yer alan Çin’in 2014/15 sezonunda 215 milyon ton olan mısır üretiminin, 2015/16 sezonunda 224 milyon tona yükseleceği tahmin ediliyor. 2016/17 sezonunda ise 8 milyon tonluk düşüşle yaklaşık 216 milyon tona gerileyeceği öngörülüyor.
ABD ve Çin, 959 milyon ton (2015/16) olan dünya mısır üretiminin yarısından fazlasını tek başlarına karşılamaktadır. Bu iki ülkeyi 67 milyon tonluk üretimle Brezilya takip etmektedir. Brezilya’nın hemen ardından sırayı alan AB ülkelerinin ise 2015/16 sezonunda 58 milyon ton mısır üreteceği tahmin edilmektedir.
AB ülkelerini sırasıyla 29 milyon tonla Arjantin, 25,8 milyon tonla Meksika, 23 milyon tonla Ukrayna, 21,8 milyon tonla Hindistan, 13,6 milyon tonla Kanada, 13 milyon tonla Rusya takip etmektedir.
DÜNYA MISIR TÜKETİMİ VE BAŞLICA TÜKETİCİ ÜLKELER
Günümüzde ise üretimde olduğu gibi mısırın en çok tüketildiği ülke ABD’dir. 2014/15 sezonunda 301,7 milyon ton mısır tüketilen ABD’de 2015/16 sezonunda yaklaşık 3 milyon tonluk düşüşle tüketimin, 298 milyon tona gerileyeceği tahmin edilmektedir. ABD’nin mısır tüketim miktarının 2016/17 sezonunda 314,5 milyon tona ulaşacağı öngörülmektedir.
ABD’den sonra en yüksek tüketim miktarı ise Çin’e aittir. Çin’in 2014/15 sezonunda mısır tüketim miktarı 202 milyon tona ulaşmıştır. 2015/16 sezonunda ise 15 milyon tonluk rekor bir artışla Çin’in mısır tüketim miktarının 217,5 milyon tona yükseleceği tahmin ediliyor. 2016/17 sezonunda Çin için öngörülen tüketim miktarının yaklaşık 226 milyon ton olduğu görülmektedir.
Dünya mısır tüketiminde, üçüncü sırada yer alan AB ülkelerinin 2014/15 sezonunda tüketim miktarı 77,8 milyon tondur. 2015/16 sezonunda ise tüketim miktarını 72,7 milyon tona düşürmesi tahmin edilen AB ülkelerinin 2016/17 sezonunda 73,8 milyon ton mısır tüketeceği öngörülmektedir. AB ülkelerini sırasıyla 55,3 milyon tonla Brezilya, 36,9 milyon tonla Meksika; 22,6 milyon tonla Hindistan; 15,2 milyon tonla Japonya; 14,7 milyon tonla Mısır ve 13 milyon tonla Kanada takip etmektedir.
DÜNYA MISIR TİCARETİ
Dünyadaki mısır üretiminin yaklaşık 125-140 milyon tonu, uluslararası ticarete konu olmaktadır. USDA verilerine göre; 2014/15 sezonu dünya mısır ihracatında en büyük pay, 46,8 milyon ton ile ABD’ye aittir. ABD mısır ihracatı, 2015/16 sezonunda yaklaşık 5 milyon ton artışla 51 milyon tona ulaşmıştır. ABD’nin mısır ihracatının, 2016/17 sezonunda ise 56,5 milyon tona çıkacağı tahmin edilmektedir.
ABD’nin ardından ikinci en büyük ihracatçı ülke Brezilya’dır. 2014/15 sezonunda, yaklaşık 22 milyon ton mısır ihracatı gerçekleştiren Brezilya’nın, 2015/16 sezonunda rekor bir artışla 35 milyon tona ulaşması bekleniyor. Brezilya’nın 2016/17 sezonunda ihracat miktarının 21 milyon tona gerileyeceği öngörülmektedir.
2015/16 verilerine göre dünya mısır ihracatında üçüncü ülke Arjantin’dir. 2014/15 sezonunda 18 milyon ton mısır ihracatı gerçekleştiren Arjantin’in, 2015/16 sezonunda ihracatını 21,6 milyon tona çıkaracağı tahmin edilmektedir. 2016/17 sezonunda ülke için öngörülen ihracat miktarının 25,5 milyon ton olduğu görülmektedir. Dünya mısır ihracatında 2015/16 verileri bazında, 16,5 milyon tonla dördüncü sırada yer alan Ukrayna’yı sırasıyla 4 milyon tonla Rusya; 2,7 milyon tonla Paraguay ve 1,8 milyon tonla AB ülkeleri takip etmektedir.
Mısır ithalatında ise en büyük pay Japonya’ya aittir. USDA verilerine göre, 2014/15 sezonunda 14,6 milyon ton mısır ithal eden Japonya’nın, 2015/16 yılında ise 15 milyon ton mısır ithalatı gerçekleştireceği tahmin ediliyor. 2016/17 sezonunda Japonya için öngörülen ithalat miktarı 15 milyon tondur. İkinci sırada yer alan Meksika ise 2014/15 sezonunda 11 milyon ton ithalat gerçekleştirdi ve Meksika’nın 2015/16 sezonunda ise 13,8 milyon ton ithalat gerçekleştirmesi bekleniyor. 2016/17 sezonunda ise Meksika’nın ithalat miktarının aynı kalacağı öngörülmektedir.
Mısır ithalatında Japonya ve Meksika’yı, 13,4 milyon tonla AB ülkeleri; 10 milyon tonla Güney Kore; 8,6 milyon tonla Mısır ve Vietnam ile 6,6 milyon tonla İran takip etmektedir.
USDA verilerine göre; 2016/17 sezonunda dünya genelinde öngörülen mısır ithalatı yaklaşık 139,7 milyon ton olacaktır. Bu miktar, 2015/16 sezonu tahmini mısır ithalatı miktarından yaklaşık 4 milyon daha azdır.
TÜRKİYE’DE MISIR ÜRETİMİ
Dünya’da ekiliş alanı bakımından buğday ve çeltikten sonra üçüncü sırada gelen mısır, üretim miktarı açısından birinci sıradadır. En fazla mısır üreten ülkeler ABD, Çin, Brezilya, Arjantin, Meksika, Hindistan, Ukrayna, Endonezya’dır. Türkiye üretici ülkeler arasında 24. sırada gelmektedir.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verileri incelendiğinde; Türkiye’de 2011-2014 yılları arasında 4,2 ila 5,9 milyon ton arasında değişen miktarlarda mısır üretimi yapıldığı görülmektedir. 2015 yılında ise üretim miktarı 450 bin ton kadar artarak 6,4 milyon tona ulaşmıştır.
2015 yılı verilerine göre, Türkiye’deki mısır üretiminin yüzde 36’sı Akdeniz Bölgesi’nde; yüzde 26 Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde; yüzde 14 Ege Bölgesi; yüzde 10 Marmara Bölgesi’nde; yüzde 9,7 İç Anadolu Bölgesi; yüzde 4 Karadeniz Bölgesi’nde ve yüzde 0,3 Doğu Anadolu Bölgesi’nde yapılmaktadır.
Türkiye’de son 10 yılda mısır üretimine paralel olarak verimde de düzenli bir artış görülmektedir. 2011 yılında dekar başına 713 kilogram olan verim, 2013 yılında 894 kilograma, 2015 yılında ise 930 kilograma yükselmiştir. Bu verimlilik oranları ile Türkiye, dünya ortalamasının üzerindedir.
Mısırın Türkiye’deki kullanım alanı ise oldukça geniştir. Üretilen mısırın %78’i hayvan beslenmesinde yem maddesi olarak, yüzde 15’i nişasta sanayinde, yüzde 5’i yerel tüketim, yüzde 3’ü ise endüstriyel alanda değerlendirilmektedir. Toplam tüketim miktarı 6-6,5 milyon ton arasında değişim göstermektedir. Kişi başına yıllık mısır tüketimi 19 kg civarındadır.
DÜNYADA TAHIL ÜRETİMİ ve TÜKETİMİ
Ulusal Hububat Konseyi (IGC)’nin 24 Kasım 2016 tarihinde yayınlanan raporuna göre, 2014/15 sezonunda 730 milyon ton olan dünya buğday üretiminin 2015/16 sezonunda ise 737 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. IGC’nin öngörülerine göre, dünya buğday üretimi 2016/17 sezonunun Kasım ayında 749 milyon tona yükselecek. 2014/15 sezonunda 715 milyon ton olan Dünya buğday tüketiminin ise 2015/16 sezonunda 720 milyon tona yükselmesi bekleniyor. 2016/17 için öngörülen buğday tüketim miktarı ise 749 milyon tondur.
IGC’nin verilerine göre, dünya pirinç üretimi 2014/15 sezonunda 480 milyon ton olarak gerçekleşti. 2015/16 sezonunda 472 milyon tona gerileyeceği tahmin edilmektedir. 2016/17 için öngörülen dünya pirinç üretim miktarı 483,7 milyon tondur. 2014/15 sezonunda 478 milyon ton olan dünya pirinç tüketiminin ise 2015/16 sezonunda 470 milyon tona düşmesi bekleniyor. 2016/17 için öngörülen buğday tüketim miktarı ise 478 milyon tondur.
IGC’nin verilerine göre, dünya arpa üretimi 2014/15 sezonunda 144,1 milyon ton olarak gerçekleşti. 2015/16 sezonunda 148,1 milyon tona ulaşacağı tahmin edilmektedir. 2016/17 için öngörülen dünya arpa üretim miktarı 144 milyon tondur. 2014/15 sezonunda 141 milyon ton olan dünya arpa tüketiminin ise 2015/16 sezonunda 147 milyon tona yükselmesi bekleniyor. 2016/17 için öngörülen arpa tüketim miktarı ise 146 milyon tondur.
Ulusal Hububat Konseyi (IGC)’nin 24 Kasım 2016 tarihinde yayınlanan raporuna göre, Kuzey yarımkürede kışlık buğday ekimi Kasım sonuna kadar iyi bir şekilde devam etti. ABD’de kuraklık, AB’nin bazı kısımlarında ve Karadeniz bölgesinde ise soğuk hava endişe yaratıyor olsa da tohum durumunun kış mevsimi normallerinden daha iyi olduğu belirtildi.
2017/18 sezonu kış buğdayının yetişmesi amacıyla ekili alan koşulları oldukça olumlu. 2017/18 yılında dünya buğday ekili alanlarının neredeyse hiç değişmeyeceği belirtiliyor. Çünkü ABD ve Kazakistan’daki ekilişteki azalmalar ile Rusya ve Kuzey Afrika’daki artışlar bu dengeyi sağlayacak.
Kaynaklar:
1. Ulusal Hububat Konseyi, Mısır Raporu, 2012
2. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), https://www.tuik.gov.tr
3. Uluslararası Hububat Konseyi (IGC), https://www.igc.int
4. United States Department of Agriculture, Foreign Agricultural Service (USDA FAS), http://apps.fas.usda.gov
5. TMO (2014) 2013 Yılı Hububat Sektör Raporu
6. TÜİK Bitkisel Üretim İstatistikleri, 2014